سوگند خوردن به خدا
ولا تجعلوا الله عرضة
لايمانكم ان تبروا و تصلحوا بين الناس والله سميع عليم لايؤ اخذكم الله باللغو فى
ايمانكم (1)
«خدا
را به جهت سوگندهاى خود در برابر اينكه خوبى كنيد و تقوى بورزيد و در ميان مردم
اصلاح نمائيد قرار ندهيد؛ خدا شنوا و دانا است خدا شما را با سوگندهاى لغو (كه عمل
به آنها لازم نيست) مؤاخذه نمى كند».
اين
معنى يكى از دو معنى است كه براى آيه شريفه ذكر شده است .
آيه شريفه چند قسم معنى شده
كه در دو معنى خلاصه مى شود.
1 - اينكه قسم به خدا را
مانع خوبى كردن و تقوى و اصلاح ميان مردم قرار ندهيد، و به عذر قسم به خدا، از عمل
به آنها خوددارى نكنيد.
مؤيد
اين معنى اين است كه مى گويد:
لايؤ
اخذكم الله باللغو فى اءيمانكم (2)
«خدا
شما را با قسمهاى لغو مؤاخذه نمى كند».
يعنى
قسم براى ترك خوبى كردن و تقوى و اصلاح ميان مردم لغو است ، و خدا به مخالفت چنين
قسم مؤاخذه نيم كند.
2
- اينكه حتى براى بر و تقوى و خوبى كردن و اصلاح ميان مردم به خدا قسم نخوريد.
نتيجه
اين معنى آن است كه : قسم خوردن به خدا بكلى مذموم است ، چه در كار شر و چه در كار
خير، چه دروغ و چه راست ، مؤيد اين معنى روايتى است كه در «تفسير مجمع البيان »
ذيل آيه از عثمان بن عيسى از ابوايوب خزاز روايت كرده كه گويد: از حضرت صادق عليه
السلام شنيدم مى فرمود: به خدا قسم نخوريد، چه راست چه دروغ ، زيرا خداوند سبحان
مى فرمايد:
ولا
تجعلوا الله عرضة لايمانكم .
ولا
تكونوا كالتى نقضت غزلها من بعد قوة انكاثا تتخذون ايمانكم دخلا بينكم ان تكون امة
هى اربى من امة انما يبلوكم الله به وليبينن لكم يوم القيمة ما كنتم فيه تختلفون (3)
«در
مثل ، مانند زنى كه رشته خود را پس از تابيدن محكم ، واتابيد نباشيد، كه عهد و
قسمهاى استوار و محكم خود را براى فريب يكديگر و فسادكارى بكار بريد، تا آنكه قومى
بر قوم ديگر تفوق يابيد، زيرا خداى شما بندگان را به اين عهد و قسمها مى آزمايد، و
در روز قيامت همه تقلبها و اختلافات شما را بر شما آشكار خواهد ساخت ».
ولا
تتخذوا ايمانكم دخلا بينكم فتزل قدم بعد ثبوتها و تذوقوا السوء بما صددتم عن سبيل
الله ولكم عذاب عظيم (4)
«و
عهد و سوگندهاى خود را براى فريب ميان خود بكار مبريد، تا آن كه ثابت قدم است نيز
(به فريب و سوگند دروغ) بلغزد، و از اينكه راه خدا را بستيد همه به سختى مبتلا
شويد و به عذاب سخت گرفتار گرديد».
سوگند
اگر راست هم باشد مذموم است به عنوان «ترك عمل به قسم » نيز مراجعه شود مناسب است
.
پي نوشت ها:
1- سوره
بقره ، آيه 224 و 225
2- سوره
بقره آيه 225
3- سوره
نحل ، آيه 92
4- سوره
نحل ، آيه 94